Ukraina! Festiwal Filmowy 2021: Martyna Lach o ukraińskim kinie i polecanych tytułach [Wywiad]

Ukraina! Festiwal Filmowy, jedyny festiwal filmów ukraińskich w Polsce, rozpocznie się już 11 listopada na platformie mojeekino.pl, a od 12 listopada seanse będą odbywać się w warszawskiej Kinotece. W programie tegorocznej, szóstej edycji, znalazły się pokazy najnowszych ukraińskich filmów oraz wydarzenia towarzyszące. O doborze filmów, poruszanej w nich problematyce i ukraińskiej kinematografii opowiedziała nam Martyna Lach, odpowiedzialna za program tegorocznej edycji festiwalu.

Wywiad z Martyną Lach

Michał Derkacz, dlaStudenta.pl: Ukraina! Festiwal Filmowy to jedyny festiwal filmów ukraińskich w Polsce. Dla wielu widzów to będzie pierwsza możliwość poznania produkcji z tego kraju. Czy w związku z tym czuje Pani szczególną odpowiedzialność za dobór filmów do programu?

Martyna Lach: W tym roku będzie to już szósta odsłona naszego festiwalu i jest mi miło, że w ciągu poprzednich pięciu lat udało nam się przyciągnąć do kina widzów, którzy już z nami zostali i co roku czekają na kolejną dawkę ukraińskiego kina. Kiedy zaczynaliśmy w 2016 roku, niewiele osób było w stanie wymienić choć jeden ukraiński tytuł filmowy. Ta sytuacja się zmieniła, pokazaliśmy w ciągu 5 lat około 130 filmów, w tym roku w programie znalazły się 54 tytuły, a nasi widzowie mają już swoje ulubione reżyserki, reżyserów, dopytują co roku, co planujemy pokazać. Oczywiście czuję dużą odpowiedzialność za dobór filmów i mam nadzieję, że i w tym roku widzowie nie będą zawiedzeni.
 
Jak wygląda proces wyboru filmów na festiwal? Czy wybór nowych, ukraińskich dzieł jest duży? Jakie są kryteria doboru?

Zależy mi na tym, żeby nasz festiwal prezentował kino nowe, powstałe na przestrzeni ostatniego roku czy dwóch, a także żeby było to kino wartościowe i oryginalne, dlatego sporo u nas zawsze filmów nagradzanych na międzynarodowych festiwalach, docenianych przez krytyków i publiczność.
 
Selekcję filmów zaczynam w marcu i na bieżąco śledzę ukraiński rynek filmowy. W ciągu ostatnich kilku lat zaczęło powstawać w Ukrainie coraz więcej filmów, ale niestety pandemia wstrzymała ten proces i sporo produkcji, które planowane były na ten rok zostało przełożonych na rok przyszły.

Jakie tematy najczęściej pojawiają się w ukraińskiej kinematografii? Czego dotyczyć będą filmy w tej edycji festiwalu?

Filmy tegorocznego festiwalu dotykają wiele tematów, od pierwszych miłości i mierzenia się ze wchodzeniem w dorosłość, przez doświadczenia emigracji zarobkowej, przepracowywanie pochowanych traum, spełnianie marzeń, aż po doświadczenia związane z nadal trwającą na Donbasie wojną.

Czy poziom filmów ukraińskich jest wyższy niż polskich? Czy poziom reżyserii i aktorstwa można jakoś porównać?

Myślę, że trudno odpowiedzieć na to pytanie, bo zarówno w kinie ukraińskim jak i polskim mamy do czynienia z kinem wybitnym, średnim i zupełnie słabym. Wielu ukraińskich reżyserów kończy szkoły filmowe w Polsce i wraca do Ukrainy, aby tam tworzyć filmy. Myślę, że w kinie ukraińskim jest więcej czarnego humoru, który bardzo cenię, a jeśli chodzi o poziom reżyserii i aktorstwa to wydaje mi się, że zarówno Polska, jak i Ukraina mają się czym pochwalić na arenie międzynarodowej.
 
Hasło tegorocznego festiwalu to "Obecność". Proszę zdradzić co się za tym kryje.

To  obecność rozumiana na kilka sposobów. To ugruntowana już obecność społeczności ukraińskiej w Polsce, to coraz bardziej doceniana obecność ukraińskiej kultury na arenie międzynarodowej, to wreszcie obecność interpretowana jako skupienie ukraińskich twórców filmowych na uważnej obserwacji ukraińskiej teraźniejszości.
 
Które filmy z programu są szczególnie warte polecenia? Proszę wskazać kilka największych przebojów tej edycji festiwalu.

Szczególnie polecam filmy: "Przystanek Ziemia", debiut Kateryny Gronostaj o emocjonalnych zawirowaniach związanych z oczekiwaniem na wejście w dorosłe życie,  "Sól z Bonneville" o Nazarze i Maxie, dwóch chłopakach z Ukrainy, starym radzieckim motocyklu i ambitnym celu, jaki sobie postawili, aby pobić światowy rekord prędkości na Bonneville Salt Flats w Utah, USA, a także "Złe Drogi", prezentujący cztery historie rozgrywające się na tle dróg Donbasu. Zapraszam też na tragikomedię "Pracuję Na Cmentarzu" o perypetiach szefa stawiającego nagrobki na cmentarzu oraz "Roses. Film Cabaret" - ten film będzie gratką dla fanek i fanów zespołu Dakh Daughters.

Rozmawiał: Michał Derkacz

fot. kadr z filmu "Przystanek Ziemia"/materiały prasowe