Memoria - recenzja przedpremierowa

Apichatpong Weerasethakul stworzył nowy film, którym dość mocno zaskoczył. Znany Tajski niezależny reżyser zaserwował swoim najnowszym dziełem ucztę dla fanów nurtu slow cinema. Zaprezentowana produkcja jest senną i oniryczną długą przeprawą, która tworzy więcej pytań niż odpowiedzi. "Memoria" zdobyła na festiwalu w Cannes 2021 nagrodę Jury, choć głosy krytyków na temat tego filmu są skrajnie różne. Czy "Memoria" to coś więcej niż trudne w odbiorze artystyczne kino popadające w wiele skrajności?

Wiele pozostaje w ukryciu

Żeby zrozumieć konkretny film, na samym początku trzeba poznać miejsce akcji, jak i zarys jego fabuły. W przypadku omawianego dzieła jest to stosunkowo trudne. Widz dostaje naprawdę mało informacji, kto kim jest i jakie są jego cele. Główną bohaterką jest Jessica Holland (Tilda Swinton), która jest antropolożką. Zbytnio nie wiadomo, czym się zajmuje dokładnie, skąd jest i jakie są jej motywacje w życiu. Wiadomo natomiast, że przyjechała odwiedzić swoją siostrę w Bogocie. Poznajemy również młodego muzyka Hernána (Juan Pablo Urrego), natomiast jego postać jest jeszcze trudniejsza do zrozumienia, gdyż widzimy go w dwóch odmiennych formach podczas trwania filmu.

Taka tajemniczość pojawia się podczas całego seansu w zasadzie przy każdej postaci. Każdy charakter jest tworzony przede wszystkim tylko przez osobliwe sceny pokazujące jego prawdziwą naturę. Ten minimalizm wydaję się mimo wszystko intrygującym posunięciem, widz może łączyć różne watki wśród postaci na nieco innej płaszczyźnie niż w wielu standardowych produkcjach. Wiele połączeń pomiędzy wydarzeniami trzeba wizualizować sobie samemu, jest to dość przyjemna gimnastyka intelektualna, lecz w pewnym momencie może zacząć to dokuczać osobie oglądającej.

Metaliczny huk

Stałym elementem filmu jest dźwięk, a konkretnie dźwięk metalowej kuli uderzającej o podłogę w pustym pomieszczeniu. Ciężko jest interpretować, czym on dokładnie jest, jednakże wiadomo, że stał się utrapieniem Jessiki, gdyż nęka ją w przypadkowych momentach życia. To wszystko sprawia, że pojawia się u niej ogromny problem ze snem oraz lęk. Choć z początku ten problem wydaję się czymś stosunkowo realistycznym i łatwym do zrozumienia, to z czasem sama narracja filmu, jak i konkretnych wydarzeń sprawia, że mogłoby się wydawać - zwykłe zaburzenie psychiczne, staje się metafizycznym dialogiem, który może być w zasadzie wszystkim.

W tym leży sedno "Memorii", czyli wszystko, co się wydaję w niej namacalne i zrozumiałe z czasem już takie nie jest. Pytania, które najbardziej nurtują, zostają wręcz kuriozalnie rozwiązane, aby skupić się na tych kolejnych, które wynikły później. W pewnym sensie, można nazwać, to kpiną z widzą, lecz zdecydowanie wyrafinowaną, a może wręcz potrzebną, do tego, żeby zrozumieć, czym ten film jest, a jest zdecydowanie bardziej doświadczeniem pewnych emocji, niż opowiedzeniem rozpoczętej i dokończonej historii.

Akcja filmu toczy się niezwykle powoli, a niektóre sceny potrafią trwać parę minut, sprawia to, że oglądanie "Memorii" można porównać trochę do przeglądania fotografii. Mimo, że taka kompozycja nie wydaję się czymś szczególnie interesującym, to właśnie te długie i powolne sceny sprawiają, że świetna gra aktorska Tildy Swinton może wybrzmieć w pełnej krasie, a na wierzch wypływa wiele nieoczywistych rozważań na temat oglądanego obrazu.

Puzzle, które trzeba ułożyć samemu

Ciężko jest ten film jednoznacznie ocenić. "Memoria" stosunkowo mało daję od siebie, aby móc poczuć dużą frajdę z jej oglądania. Natomiast swoją formą i prowadzoną powolną narracją staję się tłem dla myśli, aby móc ją analizować na różne sposoby.

Podczas oglądania "Memorii" tak samo możliwie jest zaśniecie podczas seansu, jak otwarcie w głowie puszki Pandory, która sprawi, że obraz ten będzie żył w człowieku swoim życiem jeszcze przez długi czas po wyjściu z kina. Mówiąc najprościej – ten film daje od siebie tyle, ile sam widz jest w stanie z niego wyciągnąć. Jest to zarówno ogromna wada, jak i ogromna zaleta tej produkcji, ale z racji tego, że filmy Apichatponga Weerasethakula trafiają głównie do świadomych jego specyficznego kina widzów, trzeba patrzeć na ten stan rzeczy zdecydowanie korzystnie.

Ocena końcowa: 8/10

Mateusz Ryba

Film zobaczyłem na pokazie prasowym w Kinie Nowe Horyzonty. Premiera zapowiedziana jest na 22 kwietnia 2022 roku.

Fot. screen youtube.com/Movie Trailers Source