Pokot - kiedy myśliwy staje się ofiarą [RECENZJA]

"Pokot" brzmi jak stukot, czyżby gra słów? A może jednak tradycyjny, polski obrzęd zakończenia polowania i odpowiedniego ułożenia zwierzyny? Huk wystrzałów w upojonej ciszą Kotlinie Kłodzkiej, nie tylko w lasach, ale w głowie głównej bohaterki, jest przeszywający.

Zwłaszcza wtedy, gdy trafiają one w ciało bezbronnych zwierząt. Myśliwi przedstawieni jako zimni, bezwzględni zabójcy, padają w serii morderstw. Kto zabija? Zwierzęta, które chcą się na nich zemścić? A może ktoś inny? Janina Duszejko - emerytowana inżynier, mocno angażuje się w naprowadzenie na właściwy trop miejscową policję i chce rozwikłać zagadkę morderstw...

Obok najnowszego filmu Agnieszki Holland nie można przejść obojętnie. Wywołuje on silne kontrowersje wśród wielu grup. Zarówno wśród tych, którzy mają styczność z myśliwymi i sami nimi są, wokół wrażliwych osób i obrońców praw zwierząt, aż w końcu wśród tych, którzy przed obejrzeniem filmu przeczytali książkę Olgi Tokarczuk pt. "Prowadź swój pług przez kości umarłych".

Film jest stronniczy, ale zmusza do myślenia i zwraca uwagę na problem. Całość przedstawiona została dość groteskowo. Są tu pewne przerysowania i sprzeczności. Fabuła stawia wszystko na jedną szalę, hiperbolizuje. Sarny, listy, dziki, daniele, ptactwo - kontra myśliwi i kłusownicy. Kiedy na te zwierzęta można polować, a kiedy nie? Kto o tym decyduje?

Widz ma sympatyzować z emerytowaną inżynier Duszejko, która jest szczerą, życiową i inteligentną kobietą z dobrym sercem i miłością do zwierząt. Bohaterka mocno angażuje się w wysyłanie pism i skarg do policji na myśliwych polujących po sezonie, a także na tych, którzy zastawiają wnyki.

Pisma wysyłane są w eter, gdyż okoliczni mieszkańcy przywykli do polowania na zwierzęta. Co więcej, przestali na to reagować. Nawet ksiądz z okolicznej plebanii ochoczo bierze udział w polowaniach. Przez to Duszejko czuje się tak, jakby walczyła z wiatrakami...

Czy zwierzęta mogłyby się mścić na kłusownikach i myśliwych? Janina Duszejko w liście do policji powołuje się na historię  o pszczołach, które w 846 roku zostały skazane na śmierć przez uduszenie za to, że zabiły człowieka. Inna historia mówi o pozwaniu szczurów, które zostały uniewinnione. W ten sposób bohaterka próbuje zasugerować lokalnym władzom, że seria morderstw jest odwetem zwierząt na bezkarnej brutalności myśliwych.

Nauczycielka zna się na zwierzętach, bo otacza się nimi na co dzień. Mieszka w chatce leśnej w której jest wieczny problem z zasięgiem telefonu. Wie, że sroki zbierając błyskotki mogą spowodować pożar. Dodatkowo otacza się tak samo intrygującymi, specyficznymi postaciami jak ona sama: młodym lecz szalonym informatykiem Dyziem, który cierpi na epilepsję i kocha minimalizm, a do tego czyta poezję Wiliama Blake'a. Spotyka się z młodą kobietą prowadzącą second hand, wykorzystywaną przez szefa, a także zaczyna obdarzać uczuciem po trochę dobrego sąsiada, a po trochę spotkanego przypadkiem w lesie niemieckiego entomologa.
 
W filmie posłużono się mocną paletą kontrastów między tym co dobre, a tym co złe. Postacie są przerysowane, a wątki albo śmiertelnie poważne, albo absurdalne. Natomiast przedstawienie natury, zwierząt zamieszkujących lasy, widoki pór roku rewelacyjne. Dodatkowo muzyka i scenografia na najwyższym poziomie. Inteligentne zbliżenia kamery na ludzkie usta, włosy, zęby - przypomina integrację bohaterki, głównej narratorki ze światem zwierząt. Janina sama zbiera w domu kości, włosy i skórę zwierząt, które padły łupem kłusowników. Liczy na to, że w przyszłości uda się je sklonować i przez wiele osób jest postrzegana jako niepoczytalna, szalona starsza kobieta.

Mroczna atmosfera, ciemny las, wilgoć, mgła, przeszywająca skórę muzyka. Ekranizacja powieści Olgi Tokarczuk "Prowadź swój pług przez kości umarłych" czy to czarny kryminał, baśń, a może satyra społeczna? Na pewno po trochę z każdego. Warto się wybrać i sprawdzić, co poczujemy.

Kamila Gębik

Pokot, reż. Agnieszka Holland, prod. Polska, czas trwania 128 min, dystr. Next Film, polska premiera 24 lutego 2017