Klucz do szczęścia (Debiutanci - recenzja)

Aby prawdziwie zadebiutować w życiu, porzuć role, które na to nie pozwalają.

Swoją światową premierę „Debiutanci” mieli we wrześniu 2010 roku. Polska premiera zbiegła się chyba dość niefortunnie z wejściem do kin ostatniej części przygód Harry’ego Pottera, co mogło sprawić, że cichy i mniej spektakularny film Mike’a Millsa mógł zginąć w medialnym szumie wokół młodego czarodzieja. Tymczasem jest to film równie – jeśli nie bardziej! – magiczny. Nie ma tu co prawda różdżek, czarodziei bez nosów i setek milionów dolarów budżetu, ale za to magia w „Debiutantach” jest prawdziwa i czysto piękna.

W filmie przeplatanych jest kilka perspektyw czasowych. W jednej z nich Hal (Christopher Plummer), 75-letni mężczyzna, zaraz po śmierci swojej żony odkrywa przed światem, że jest gejem. Jego syn Oliver (Ewan McGregor), utalentowany grafik,  opiekuje się nim w związku z postępującym rakiem, a w innej perspektywie czasowej pogrążony jest w smutku, związanym z  jego śmiercią. Zakochuje się z wzajemnością w aktorce Annie (Mélanie Laurent), aby za chwilę wrócić do czasów swojego dzieciństwa, w którym obserwował stosunki między swoimi rodzicami. Te narracyjne zabiegi przerywane są posklejanymi ze zdjęć, zgrabnymi ilustracjami tego, jak kiedyś wyglądały aspekty codziennego życia, na które kładziemy dzisiaj największy nacisk. Wszystko to bardzo spójne i stworzone z wysokim wyczuciem smaku.

Głównym bohaterem filmu jest Oliver, którego bardzo dobrze opisuje metafora, użyta przez jego ojca: gdyby czekał na lwa, a trafiła się żyrafa, to dalej by czekał. Przemawia przez niego strach przed zaangażowaniem się, przed popełnieniem błędu. Tak odległy jest mu styl życia ojca po ujawnieniu swojego homoseksualizmu. Podczas gdy Hal z radosnym hedonizmem korzysta do końca ze swojego życia, Oliver nie może zrozumieć, jak ta radość jest możliwa pomimo zaawansowanego stadium choroby.

Anna jest dla niego zwiastunem zmiany. Wreszcie intrygująca dziewczyna, pasująca usposobieniem i zawodem do jego artystycznej natury. Oliver boi się jednak zaangażować –czy to znów z powodu strachu, czy może obrony przed potencjalnym zranieniem i tym, że kolejna osoba – po ojcu – go opuści.  Tymczasem Anna tak naprawdę także odgrywa cały czas rolę aktorki, musząc przenosić się z miejsca na miejsce i zauważając w końcu, że puste mieszkanie to nie symbol wolności i niezależności.

Różnymi drogami, ale cała trójka wreszcie debiutuje w najważniejszym utworze: w życiu pełnym miłości i akceptacji dla siebie i drugiej osoby. Hal nie musi już grać heteroseksualnego, Anna może wreszcie po prostu być, a Oliver zaczyna ufać i trafia do celu w swoich poszukiwaniach szczęścia. W tej historii bezbłędna jest zarówno reżyseria i montaż, jak i piękny, wzruszający scenariusz i niezwykle mocne kreacje aktorskie Plummera, McGregora i Laurent – na wskroś prawdziwe i harmonijnie ze sobą współgrające.  Nie mogę też zapomnieć o słodkim piesku o imieniu Arthur, rasy Jack Russell, któremu należy się zwierzęcy Oscar za jego – naprawdę! – przejmującą i ważną rolę w tym filmie.

„Debiutanci” to film oryginalny zarówno w formie, jak i treści. Naprawdę porusza - pomimo niemrawego początku – i skłania do myślenia. Strona techniczna filmu jest spójna z wydarzeniami na ekranie i jest to spójność na bardzo wysokim poziomie. Według mnie, „Debiutanci” to warte obejrzenia, głębokie dzieło, które uświadamia, że prawdziwy debiut w życiu zależy tylko od Ciebie.

Ps. Warto też zwrócić uwagę na polskie plakaty, wiszące w domu Hala – miły akcent.

Debiutanci, reż. Mike Mills, prod. USA, czas trwania 104 min, dystr. Gutek Film, premiera 15 lipca 2011

Wojciech Busz
(wojciech.busz@dlastudenta.pl)

Oceny (w skali 2.0 - 5.0):
Wojciech Busz: 4.5
Jerzy Ślusarski: 3.5

Recenzja powstała dzięki uprzejmości: