Feniks - grając samą siebie [RECENZJA]
2015-06-28 17:45:36
Nelly opuszcza Auschwitz z oszpeconą twarzą. Dzięki pomocy bliskiej osoby natychmiast przechodzi operację plastyczną i mimo że zaczyna przypominać samą siebie, to jednak wiele zmieniło się już nieodwracalnie. Straciła rodzinę, lecz zyskała ogromny spadek. Odnalazła męża, ale ten nie dostrzega w niej dawnej żony.
I właśnie moment spotkania z utraconym mężem jest tu głównym punktem zwrotnym, zarówno dla Nelly, jak i dla widza, który zaczyna zadawać sobie pytania o sens podejmowanych przez kobietę działań. Są one bowiem, przynajmniej na początku, absurdalne i zupełnie nienaturalne.
Mąż nie poznaje bohaterki, uznając ją za jedynie podobną do jego żony. O dziwo, ta nie próbuje nawet uświadomić go, co się stało, lecz zgadza się wziąć udział w dziwnej grze, mającej na celu przejęcie przez niego spadku po martwej w jego mniemaniu żonie. Nie wiem, do jakiego stopnia może zmienić się psychika osoby dotkniętej taką traumą, lecz cały punkt wyjścia do intrygi "Feniksa" wydaje się bardzo naciągany.
Nelly, co prawda, może podejrzewać, że to właśnie mąż wydał ją nazistom. Udawanie samej siebie ma utwierdzić ją w tym przekonaniu, lecz oglądając sceny obcowania jej z Jonnym, trudno uwierzyć, że po latach małżeństwa może być on aż tak ślepy i naiwny, by nie dostrzec w końcu nietypowego podstępu Nelly, która z resztą kilka tygodniu po operacji plastycznej twarzy wygląda, jakby nic jej się nie stało.
Niestety Christian Petzold wyreżyserował dzieło, które wygląda jak porażka wykonania z pomysłem. Motyw operacji plastycznej i odgrywania samej siebie przed podejrzanym o zdradę mężem zdaje się nie pasować do obranych przez twórcę realiów i czasu akcji. "Feniks" przypomina raczej efekt realizacji kilku niezbyt przemyślanych pomysłów, niż solidne kino dramatyczne o odnajdywaniu własnego wnętrza po koszmarach wojny.
Z całego aktorskiego grona na pochwały zasługuje jedynie Nina Hoss, która bardzo się stara, by jej jednowymiarowa postać, mimo kiepsko nakreślonego scenariusza, choć trochę przypominała ofiarę obozu, odzyskującą z czasem swoje dawne oblicze. Oblicze, o którym dowiadujemy się sporo, lecz tylko z dialogów. Wolałbym zobaczyć przemianę bohaterki na przestrzeni filmu. "Feniks" z fabularnych i artystycznych popiołów odradza się dopiero w ostatniej scenie, do której zarówno bohaterka, jak i widz dotrą w bólach.
Feniks, reż. Christian Petzold, prod. Niemcy, dystr. Aurora Films, czas trwania: 98 minut, polska premiera: 26 czerwca 2015
Michał Derkacz
